Phạm Tội Có Tính Chất Chuyên Nghiệp là một tình tiết tăng nặng, ảnh hưởng đáng kể đến mức hình phạt mà người phạm tội phải chịu. Vậy thế nào là “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp”? Bài viết này sẽ phân tích tình tiết này theo quy định của Bộ luật Hình sự, làm rõ những điểm còn chưa được hướng dẫn cụ thể, và những khó khăn trong quá trình áp dụng thực tiễn.
Theo điểm b khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015, “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” là một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, việc giải thích và áp dụng tình tiết này trên thực tế còn gặp nhiều vướng mắc do thiếu hướng dẫn cụ thể.
Nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC (nay đã hết hiệu lực) từng hướng dẫn về tình tiết này trong Bộ luật Hình sự năm 1999. Theo đó, “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” được hiểu là người phạm tội cố ý thực hiện tội phạm từ năm lần trở lên (bất kể đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa, nếu chưa hết thời hiệu truy cứu hoặc chưa được xóa án tích) và lấy các lần phạm tội làm nghề sinh sống, kết quả phạm tội làm nguồn sống chính. Ví dụ, một người không nghề nghiệp, liên tiếp thực hiện năm vụ trộm cắp tài sản, lấy tiền đó làm nguồn sống chính sẽ bị coi là phạm tội có tính chất chuyên nghiệp. điều 52 bộ luật hình sự
Tuy nhiên, việc áp dụng hướng dẫn này gặp khó khăn trong thực tiễn, đặc biệt là việc chứng minh bị cáo lấy kết quả phạm tội làm nguồn sống chính. Mặc dù việc chứng minh bị cáo phạm tội nhiều lần không khó, nhưng việc chứng minh nguồn sống chính từ hoạt động phạm tội lại phức tạp hơn nhiều.
Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 324 BLHS 2015 về tội rửa tiền có đề cập đến tình tiết “có tính chất chuyên nghiệp”. Theo đó, người phạm tội thực hiện hành vi rửa tiền từ năm lần trở lên và lấy khoản lợi bất chính thu được từ việc rửa tiền làm nguồn thu nhập sẽ bị coi là phạm tội có tính chất chuyên nghiệp. So với Nghị quyết 01/2006, Nghị quyết 03/2019 chỉ yêu cầu người phạm tội lấy khoản lợi bất chính làm nguồn thu nhập, chứ không phải là nguồn sống chính.
Điểm tương đồng giữa hai nghị quyết là đều yêu cầu người phạm tội thực hiện cùng một tội phạm từ năm lần trở lên. Thông Tin Bổ Sung Ngành Nghề Kinh Doanh Hàng May Mặc Tuy nhiên, Nghị quyết 03/2019 chỉ áp dụng cho tội rửa tiền, chưa có văn bản hướng dẫn chính thức nào về tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” theo Điều 52 BLHS 2015.
Sự thiếu hướng dẫn thống nhất về tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” đang gây khó khăn cho việc áp dụng pháp luật. Việc xác định nguồn sống chính hay nguồn thu nhập từ hoạt động phạm tội rất dễ gây tranh cãi.
Kết luận lại, việc thiếu hướng dẫn cụ thể và thống nhất về tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” theo Điều 52 BLHS 2015 đang là một vấn đề cần được các cơ quan liên ngành tư pháp trung ương sớm xem xét và ban hành hướng dẫn để đảm bảo tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật. Điều này sẽ giúp các cơ quan pháp luật có căn cứ rõ ràng để xử lý các trường hợp phạm tội có tính chất chuyên nghiệp một cách công bằng và hiệu quả.
